Wady postawy – konsekwencje złych nawyków

Wady postawy mają swój początek najczęściej w dzieciństwie, kiedy kręgosłup znajduje się w fazie wzrostu. Popełnione wówczas błędy rzutują na naszą sprawność i funkcjonowanie w dorosłym życiu. Jak im zapobiegać i jak sobie radzić ze schorzeniami kręgosłupa – opowiada lek. med. Rafał Mikusek ze Szpitala Centrum ENEL-MED.

Układ kostny i mięśniowy człowieka nie jest przystosowany do siedzącego trybu życia. Potrzebuje ruchu, by odpowiednio się rozwijać. Niestety, już małe dzieci mają złe nawyki siedzenia godzinami przed telewizorem czy komputerem, które wpływają na powstawanie wad postawy. Wiąże się z nimi nie tylko ból, ale również upośledzenie sprawności, co ogranicza codzienne wykonywanie obowiązków.

Schorzenia kręgosłupa u dzieci

Kręgosłup dziecka każdego dnia narażony jest na spory wysiłek: ciężki tornister, wiele godzin spędzonych przy biurku, potem komputerze. Rezygnacja z lekcji WF-u i innych aktywności fizycznych również nie jest dla niego dobra. Nieprawidłowa postawa z czasem prowadzi do powstania groźnych schorzeń, jak np.:

plecy okrągłe (kifoza) – wada charakteryzująca się nadmiernym wygięciem w odcinku piersiowym oraz widocznym pochyleniem głowy; przyczynia się do upośledzenia funkcji oddechowych i powstania przykurczy mięśni klatki piersiowej oraz osłabienia mięśni grzbietu;
plecy płaskie – można zaobserwować płaską klatkę piersiową oraz opadnięte barki; nieleczone schorzenie skutkuje powstawaniem zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa;
plecy wklęsłe (lordoza) – czyli zwiększone wygięcie brzucha ku przodowi; wada powodująca m.in. dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowo-krzyżowym;
boczne skrzywienie (skolioza) – to odchylenie kręgosłupa od prawidłowej linii w jednym albo wielu miejscach; skolioza jest bardzo poważną wadą postawy, która w niektórych wypadkach wymaga zabiegu chirurgicznego, powoduje bowiem pogorszenie się sprawności i wydolności organizmu oraz zmiany w układzie oddechowym i krążeniowym, przez co stanowi realne zagrożenie dla zdrowia.

„Jeżeli zaobserwujemy np. widoczny garb albo znaczne wypięcie brzucha u dziecka należy skonsultować się z lekarzem ortopedą. Odpowiednie badania pozwolą ocenić stopień skrzywienia kręgosłupa i zlecić konkretną terapię oraz ćwiczenia” – mówi lek. med. Rafał Mikusek ze Szpitala Centrum ENEL-MED. „We wczesnej fazie schorzenia zaleca się zazwyczaj tzw. korektywę, czyli zajęcia korygujące wadę postawy. W przypadku poważniejszych zmian warto podjąć rehabilitację w celu zahamowania rozwoju schorzenia” – dodaje. Dlatego powinno się kontrolować postawę dzieci i dbać o aktywność sportową, co będzie korzystne dla ich kręgosłupa w wieku dorosłym. Nieleczone schorzenia nabyte we wczesnej młodości będą pogłębiać się w późniejszych latach.

Praca przy biurku – zmora dla kręgosłupa

„Praca biurowa bardzo negatywnie wpływa na układ kostno-stawowy człowieka. Nieprawidłowa pozycja siedząca nabyta w dzieciństwie, czyli zgarbione plecy oraz niedostateczne podparcie lędźwiowej części kręgosłupa przyczyniają się do zwiększenia obciążenia pleców, karku i mięśni ramion” – mówi specjalista. Będąc w biurze warto pamiętać o krótkim treningu, który korzystnie wpłynie na nasz kręgosłup:

Co godzinę należy rozprostować kości, by rozluźnić napięte mięśnie.
Powinno się mniej więcej co 30 minut rozruszać szyję, obracając ją raz w prawo, raz w lewo.
Raz dziennie połóżmy dłoń na czole, potylicy i skroniach (po kolei) i za każdym razem naciskajmy na nią głową przez 5 sek. Wykonajmy kilka krótkich sekwencji.
Jeżeli mamy warunki, warto raz na jakiś czas stanąć na jednej nodze, rozciągając w tym samym czasie drugą. Pomoże to przywrócić prawidłowe krążenie w kończynach dolnych. W efekcie zadbamy również o mięśnie kręgosłupa czy pośladków.
Będąc w pracy nie unikajmy schodów. Wpłynie to pozytywnie nie tylko na naszą kondycję, ale i samopoczucie oraz ogólny stan organizmu.

Nawyk siedzenia przed komputerem i telewizorem w domu oraz ograniczona aktywność fizyczna, także przyczyniają się do pogłębienia schorzeń kręgosłupa u dorosłych. Chcąc im zapobiec, należy rozpocząć program dopasowanych indywidualnie ćwiczeń, które postawią kręgosłup „na nogi”.

O tym warto pamiętać

Wady postawy możemy korygować prawie w każdym wieku. W przypadku większości schorzeń kręgosłupa, ruch jest jak najbardziej wskazany, lecz ćwiczenia powinny być odpowiednio dopasowane. Poniżej kilka wskazówek dotyczących ćwiczeń:

plecy okrągłe:

polecane: spięcia łopatek, pompki na kolanach, pływanie stylem grzbietowym;
niezalecane: skłony w przód, stanie na rękach i jazda na rowerze z niską kierownicą;

plecy płaskie:

polecane: joga, zgięcia w przód w siadzie rozkrocznym, pływanie stylem klasycznym i delfinem;
niezalecane: zwisy, podciąganie się na drążku, ćwiczenia elongacyjne (wydłużenie kręgosłupa wzdłuż osi długiej);

plecy wklęsłe:

polecane: pływanie, narciarstwo czy jazda na rowerze;
niezalecane: gimnastyka artystyczna, akrobatyka, mostki czy kołyska, łyżwiarstwo;

skolioza:

polecane: pływanie stylem klasycznym, nurkowanie, bear crawl (tj. chodzenie na czworakach naśladując ruch niedźwiedzia);
niezalecane: długie spacery, mostki, przewroty.

Konsultacja eksperta:

lek. med. Rafał Mikusek – specjalista ortopedii i traumatologii ze Szpitala Centrum ENEL-MED, gdzie pełni funkcję kierownika medycznego. Ekspert medycyny sportowej, członek Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Chirurgii Artroskopowej. Swoje kwalifikacje podnosi podczas licznych polskich oraz zagranicznych szkoleń i konferencji.