Nietolerancje pokarmowe – zmora Polaków
Problemy z nieprzyswajaniem glutenu i laktozy dotyczą wielu Polaków. Sprzyjają powstawaniu nieprzyjemnych dolegliwości, które negatywnie wpływają na zdrowie fizyczne i psychiczne. Teraz na szczęście można znacznie skrócić drogę diagnostyki dzięki badaniom genetycznym, które są proste i szybkie w wykonaniu.
Ostatnio coraz częściej mówi się o celiakii i nietolerancji laktozy. Łączą je między innymi kłopoty związane z układem pokarmowym, jak biegunki, zaparcia czy bóle brzucha. Są to wyjątkowo nieprzyjemne dolegliwości, które mogą być naprawdę kłopotliwe. Nie trzeba być jednak na nie skazanym. Prawidłowa diagnoza to szansa na całkowicie nowe życie dla każdego chorego. Pomóc w niej mogą bardzo badania genetyczne. W przypadku firmy ENEL-MED można wykonać je w placówce medycznej, ale również samodzielnie w domu poprzez skorzystanie z zakupu specjalistycznego pakietu on-line. Wystarczy nanieść kilka kropli krwi na przygotowaną bibułkę i wysłać w odpowiednim opakowaniu do laboratorium. Wyniki powinny być już po kilku tygodniach.
Ten okropny gluten
Celiakia jest schorzeniem jelita cienkiego, a powstaje na skutek nietolerowania przez organizm glutenu, czyli białka zawartego w zbożach. Jest to choroba uwarunkowana genetycznie. Antygeny HLA-DQ2 i HLA-DQ8, których nosicielami są chorzy, powodują powstanie odpowiedzi autoimmunologicznej organizmu. To z kolei prowadzi do zainicjowania stanu zapalnego i uszkodzenia śluzówki jelita cienkiego, co powoduje powstanie kolejnych symptomów. „Wyróżnia się trzy typy tej choroby. Pełnoobjawowa charakteryzuje się: bólami i wzdęciami brzucha, biegunkami, chudnięciem, anemią czy depresją. Osoby, które mają postać skąpoobjawową mogą obserwować u siebie niedokrwistość, afty, uczucie ciągłego zmęczenia, bóle głowy, problemy z nastrojem. Najtrudniejszą formą do zdiagnozowania jest celiakia utajona, którą można określić na podstawie obecności charakterystycznych przeciwciał” – wyjaśnia mgr Ewa Zygmanowska, dietetyk z Centrum Medycznego ENEL-MED.
Jest to najpoważniejsza nietolerancja pokarmowa. Występuje u 1:100 osób. W Polsce zdiagnozowane jest tylko ok. 3-5% chorych, pozostali są nieświadomi choroby. Choroba może ujawnić się w każdym wieku podczas wprowadzenia glutenu do diety dziecka, podczas dorastania, ciąży, dużego stresu. Nieleczona celiakia prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych (niedokrwistość, niedobór witaminy B12, obniżony poziom kwasu foliowego, pierwiastków Ca, Mg, Zn i schorzeń poważniejszych – nawet nowotworów). Pacjenci cierpiący na to schorzenie są czterdziestokrotnie bardziej narażeni na wystąpienie chłoniaka jelita. A aż 10% z nich cierpi na zaburzenia psychiczne. Bardzo ważna jest wczesna diagnostyka i ścisłe przestrzeganie diety bezglutenowej. Najtrudniejsza do wykrycia jest celiakia skąpoobjawowa, dająca niespecyficzne, pozajelitowe, czasem pojedyncze objawy. Może się rozwijać przez wiele lat, wywołując schorzenia pozornie niezwiązane z celiakią, a często będące jej jedynym objawem i wpływające na funkcjonowanie całego organizmu. Dlatego bardzo ważne jest wczesne wykonanie specyficznych badań genetycznych.
„Większość osób, które nie toleruje glutenu, to nosiciele genu HLA-DQ2 lub HLA-DQ8. Ujemny wynik testu genetycznego ze 100 procentową pewnością wyklucza celiakię. Dodatni jednak nie jest jeszcze potwierdzeniem schorzenia, gdyż około 30 procent zdrowej populacji ma ten gen. Jest to jednak ważny krok na drodze diagnostyki celiakii i opanowania schorzenia” – mówi mgr Ewa Zygmanowska.
Osoby cierpiące na celiakię powinny unikać w swoim codziennym menu produktów spożywczych, które zawierają gluten, czyli ogólnie mówiąc zboża takie jak pszenica, żyto, jęczmień oraz, ze względu na duże zanieczyszczenie glutenem, również owies i źródła ukryte tych produktów.
Uwaga na laktozę
„Nietolerancja laktozy to schorzenie, które dotyczy prawdopodobnie od 17 do 37 procent dorosłego społeczeństwa. Jest, podobnie jak celiakia, uwarunkowana genetycznie. Związana z genem LCT, który jest odpowiedzialny za trawienie i przyswajanie laktozy w przewodzie pokarmowym. Brak lub za mała ilość odpowiedniej substancji powoduje, że część cukru mlecznego przechodzi do jelita grubego i tam ulega fermentacji, prowadząc do powstania nieprzyjemnych dolegliwości jak: gazy, wzdęcia, nudności czy wymioty. Mogą być one odczuwane już po 30 minutach od spożycia posiłku” – mówi dietetyk z Centrum Medycznego ENEL-MED. W przeciwieństwie do alergii pokarmowej, nie obserwuje się zmian skórnych czy też innych symptomów charakterystycznych dla alergii.
Podobnie jak w przypadku celiakii, zalecane jest wykonanie badań genetycznych, które w sposób szybki i prosty mogą pomóc zdiagnozować problem związany z układem pokarmowym. Leczenie tego schorzenia polega przede wszystkim na unikaniu produktów z dużą ilością laktozy, bądź też całkowite wyeliminowanie ich z diety. Wczesna diagnostyka pozwoli wyeliminować tylko określoną grupę produktów bez eliminacji ich większej ilości i nie narazi na ryzyko wystąpienia niedoborów składników odżywczych i witamin, co jest szczególnie istotnie dla diety małych dzieci i młodzieży.
