Z lotu ptaka. O monitoringu przyrodniczym
Przetrwanie danego gatunku zwierząt, nierzadko wymaga odpowiednich działań, dzięki którym możliwe będzie podtrzymanie zagrożonego życia. W przyrodzie zachodzą zmiany, które mogą okazać się szkodliwe dla ekosystemu. Dlatego, tak ważne jest stałe monitorowanie danych elementów przyrody.
Biomonitoring – stała obserwacja
Jednym z podstawowych działań, którego celem jest zachowanie nienaruszalności ekosystemu, jest biomonitoring, określany inaczej jako monitoring przyrodniczy. Jego zadaniem jest stała, regularna obserwacja wybranych elementów systemu przyrodniczego i dokonywanie rozmaitych pomiarów, których celem jest określenie stopnia dokonujących się w nim zmian i czasu w jakim następują. W następnej kolejności, można oszacować stopień wpływu tych zmian na poszczególne organizmy i powziąć odpowiednie kroki celem unieszkodliwiania negatywnych efektów zaobserwowanych zmian. Zebranie tych informacji i zaplanowanie odpowiedniego działania jest podstawą przy próbie zapewnienia ochrony gatunkom.
Monitoring ornitologiczny
Jedna ze szczególnych gałęzi monitoringu przyrodniczego obejmuje monitoring ptaków i nietoperzy. Jego działania skupiają się głównie na badaniu ilości ptaków występujących na danym obszarze, bezpieczeństwa otoczenia i warunków pokarmowych.
Monitoring ptaków i nietoperzy jest prowadzony przede wszystkim na terenach, na których mają być prowadzone prace budowlane, występujące głównie pod postacią elektrowni wiatrowych, linii wysokiego napięcia i tras szybkiego ruchu, a więc inwestycji, które w sposób bezpośredni mogą zagrozić bezpieczeństwu ptactwa. Obserwacje te prowadzą wysoko wykwalifikowani specjaliści: ornitolodzy i chiropterolodzy.
Powstawanie farm wiatrowych jest szczególnie dużym zagrożeniem dla ptaków i nietoperzy, dlatego przed ich ewentualnym powstaniem niezbędne jest przeprowadzenie monitoringu. Monitoring ptaków i nietoperzy w przypadku farm wiatrowych, przyjmuje dwojaką postać. W pierwszej fazie zajmuje się badaniami przedinwestycyjnymi, w drugiej monitoring prowadzony jest już po wybudowaniu obiektów.
Monitoring przedrealizacyjny
Zanim farma wiatrowa powstanie należy przeprowadzić tzw. monitoring przedrealizacyjny. Jest on korzystny zarówno dla środowiska, jak i inwestora. W pierwszym etapie, wykorzystuje on technikę określaną jako screening, który przyjmuje formę badań studyjnych, analizy i interpretacji danych. Jego zadaniem jest wstępna identyfikacja lokalizacji jako potencjalnie niesprzyjającej budowie, na której ryzyko negatywnego oddziaływania na populacje ptaków jest wysokie i co za tym idzie, teren ten nie nadaje się pod inwestycję. Screening jest więc korzystny dla inwestora, który zwolniony zostaje z konieczności wykonania kosztownych i czasochłonnych badań, sprawdzających czy dana lokalizacja spełnia wymogi. Screening wskaże zatem najbardziej korzystny kierunek inwestycji dla przedsiębiorcy.
Wstępne wskazania przez ornitologa i chiropterologa danej lokalizacji jako sprzyjającej i nadającej się do inwestycji, na której ryzyko negatywnego wpływu na środowisko jest niewielkie, rozpoczyna drugi etap procesu przedrealizacyjnego – monitoring przedinwestycyjny awifauny i chiropterofauny. Od wyników screeningu zależy jak długo potrwa etap drugi, który jest dokładny i w przeciwieństwie do fazy wstępnej (screeningu), która opierała się na badaniach studyjnych, etap drugi stanowi konkretne terenowe badania, poparte empirycznymi obserwacjami. Faza ta, trwa co najmniej rok i od niej zależy czy teren zostanie dopuszczony do inwestycji.
Monitoring porealizacyjny
Ten etap monitoringu ma zweryfikować informacje zebrane w pierwszej fazie badań przedinwestycyjnych, jak mają się one do rzeczywistości już po wybudowaniu farmy wiatrowej. Obserwacja nietoperzy powinna przebiegać od marca do listopada, a ptaków przez cały rok, minimum trzykrotnie w ciągu pierwszych pięciu lat od oddania inwestycji. Ten etap skupia się przede wszystkim na oszacowaniu zmian śmiertelności ptaków w wyniku działania wiatraków oraz zmian w natężeniu występowania ptaków i nietoperzy na danej lokacji.
Autor artykułu:
Artykuł opracowała firma Eco-Expert ze Szczecina specjalizująca się w opracowywaniu specjalistycznych analiz i ekspertyz przyrodniczych.
