Dzień Dawcy Szpiku dla Jerzego i innych potrzebujących
8 i 9 listopada – te dwa dni mogą odmienić Twoje życie i uratować życie osobie chorej na białaczkę. Można bowiem zarejestrować się i zostać potencjalnym dawcą szpiku i komórek macierzystych. Akcja przeprowadzana jest dla Jerzego i innych potrzebujących.
Jeśli podejmiesz już decyzję o pomocy, to w najbliższy weekend od godz. 12.00 do 18.00 przyjdź na plac przy galerii Brama Mazur. Weź ze sobą dokument PESEL. Przeczytaj wcześniej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania:
Kto może zostać Dawcą?
Dawcą może zostać każdy ogólnie zdrowy człowiek pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, ważący nie mniej niż 50 kg i o wskaźniku masy ciała nie wyższym niż 40 BMI. Rejestracja może odbyć się jedynnie w sytuacji, kiedy nie istnieją przeciwwskazania medyczne określone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 marca 2010 roku. Zgodnie z nimi Dawcą nie może zostać osoba z poniższymi schorzeniami:
a) poważne choroby układu sercowo-naczyniowego, np.zawał serca, zatorowość, zakrzepica,
b) przebyta lub czynna choroba nowotworowa (choroby u członków rodziny nie są wykluczeniem),
c) choroba Creutzfeldta-Jacoba,
d) ciężkie choroby układu nerwowego,
e) leczenie hormonem wzrostu w przeszłości – w okresie przed 1985 rokiem – do ustalenia indywidualnego,
f) operacje neurochirurgiczne włącznie z zastosowaniem materiałów biologicznych, np.biorcy przeszczepów rogówki, twardówki, opony twardej,
g) stwierdzona infekcja wirusowa, bakteryjna, grzybicza lub pasożytnicza, trudna do całkowitego wyleczenia,
h) stwierdzone zakażenie HIV, HTLV lub wirusami zapalenia wątroby typu B i C,
i) choroby autoimmunologiczne nie poddające się dobrej kontroli leczniczej – do indywidualnego ustalenia,
j) leczenia środkami immunosupresyjnymim w trakcie lub w wywiadzie,
k) objawy, które mogą sugerować poważne choroby zakaźne,
l) przebyte zabiegi transplantacji z użyciem materiałów obcego gatunku – ksenogeniczne,
m) choroby dziedziczne szpiku i krwi (t.j. talasemia, sferocytoza, itd.) oraz zaburzenia krzepliwości krwi w tym trombofilia, hemofilia,
n) przeszczepienia narządów, np. nerki, serce, skóra, rogówka, opona mózgowa, wątroba.
Dawcą nie mogą zostać również osoby uzależnione, np. od alkoholu, narkotyków i leków.
Szczegółowe informacje można uzyskać kontaktując się telefonicznie z biurem Fundacji pod numerem +48 22 882 94 00.
Czy można dokonać rejestracji w bazie Fundacji DKMS Polska, jeśli jest się zarejestrowanym w innej
bazie Dawców?
Podwójna rejestracja nie jest konieczna, ponieważ dane wszystkich potencjalnych Dawców komórek macierzystych wraz z typowaniami HLA przekazywane są do centralnego polskiego rejestru CRNDSiKP, a także w formie zanonimizowanej (numer Dawcy, typowania HLA, wiek, płeć) do bazy światowej i rejestrów międzynarodowych, gdzie dostępne są dla wszystkich chorych z całego świata. Podwójna rejestracja utrudnia proces poszukiwania właściwego Dawcy, a także pociąga za sobą niepotrzebne koszty.
Jakie są metody pobierania krwiotwórczych komórek macierzystych?
Istnieją dwie metody pozyskania krwiotwórczych komórek macierzystych. Pierwsza z nich to pobranie komórek macierzystych z krwi obwodowej (tzw. pobranie peryferyczne, afereza). Metoda ta stosowana jest w 80% przypadków. Zazwyczaj wiąże się ona z jednodniową
wizytą w klinice pobrania. W przypadkach kiedy w ciagu jednego dnia nie uda się zebrać wystarczającej ilości komórek macierzystych, konieczne jest powtórzenie procesu kolejnego dnia. Drugą metodą jest pobranie komórek macierzystych z talerza kości biodrowej. Metoda ta wiąże się z 2-3 dniowym pobytem w szpitalu ze względu na konieczność znieczulenia ogólnego.
Na czym polega pobranie komórek macierzystych z krwi obwodowej?
Na pięć dni przed pobraniem Dawca przyjmuje podskórnie czynnik wzrostu G-CSF (aplikowany po odpowiednim przeszkoleniu przez samego Dawcę lub przez personel medyczny). Substancja ta ma działanie zbliżone do hormonu i powoduje uwolnienie komórek macierzystych, występujących głównie w szpiku kostnym, do krwioobiegu. Substancja ta występuje również naturalnie w organizmie człowieka w innych sytuacjach, np. w trakcie przechodzenia infekcji. Po zakończeniu podawania czynnika wzrostu komórki macierzyste selekcjonowane są z krwi przy użyciu specjalnej metody (afereza), zbliżonej do pobrania trombocytów. Na obu ramionach Dawcy zakładane są dojścia dożylne. Krew przepływa z jednego ramienia poprzez tzw. separator komórek i wraca drugim dojściem dożylnym do organizmu. W separatorze komórki macierzyste oddzielane są od reszty krwi pod działaniem siły odśrodkowej i zbierane jako materiał przeszczepowy. Po zebraniu wystarczającej
liczby komórek materiał transportowany jest do kliniki, w której leczony jest Biorca i przeszczepiany. Pobranie komórek macierzystych z krwi obwodowej odbywa się maksymalnie w ciągu dwóch następujących po sobie dni w klinice pobrań. Dawca nie wymaga pobytu stacjonarnego w szpitalu i może przenocować w hotelu.
Jakie ryzyko związane jest z pobraniem komórek macierzystych z krwi obwodowej?
Pobranie komórek macierzystych z krwi obwodowej nie wymaga ani znieczulenia ogólnego (narkozy), ani stacjonarnego pobytu Dawcy w szpitalu. Metoda pobrania komórek macierzystych z krwi obwodowej stosowana jest w medycynie od roku 1988, zaś w przypadku Dawców DKMS od roku 1996. Nie są znane żadne odległe w czasie skutki uboczne stymulacji czynnikiem wzrostu G-CSF. W ponad 20-letniej praktyce klinicznej nie zaobserwowano do tej pory żadnych wtórnych skutków tej metody odległych w czasie.
Na czym polega pobranie krwiotwórczych komórek macierzystych z talerza kości biodrowej?
W przypadku tej metody komórki macierzyste pobiera się z talerza kości biodrowej (nie mylić z rdzeniem kręgowym) za pomocą igły punkcyjnej. Cały zabieg trwa około 60 minut i wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. W trakcie zabiegu konieczne jest wykonanie dwóch niewielkich nacięć, których proces gojenia przebiega z reguły bardzo szybko. W tym przypadku pobiera się około jednego litra mieszanki składającej się z krwi i szpiku kostnego. Pobrany materiał regeneruje się całkowicie w czasie 2-3 tygodni. Ze względu na znieczulenie ogólne Dawca z reguły przyjmowany jest do kliniki pobrania na jeden dzień przed zabiegiem i pozostaje tam około 2-3 dni. Procedura pobierania krwiotwórczych komórek macierzystych z talerza kości biodrowej odbywa się w warunkach całkowitej sterylności (sprzęt i narzędzia są jednorazowe, wysterylizowane).
Jakie ryzyko związane jest z pobraniem krwiotwórczych komórek macierzystych z talerza kości
biodrowej?
Ponieważ pobranie szpiku kostnego z talerza kości biodrowej bez znieczulenia byłoby bolesne, konieczne jest znieczulenie ogólne. Ryzyko zagrażających życiu komplikacji zastosowania znieczulenia ogólnego lekarze oceniają na mniej niż 1:50.000. Po pobraniu u Dawcy występować może ból podobny do lekkiego stłuczenia oraz w sporadycznych przypadkach mdłości, będące efektem znieczulenia ogólnego. Istnieje także niewielkie ryzyko infekcji rany.
Czy będąc w ciąży można być potencjalnym Dawcą?
Kobieta będąca w ciąży może zarejestrować się jako potencjalny Dawca (o ile nie ma innych przeciwskazań). Wówczas na formularzu rejestracyjnym w polu przeznaczonym na dodatkowe informacje należy odnotować ten fakt oraz wpisać planowaną datę porodu. Natomiast będąc zarejestrowanym potencjalnym Dawcą należy poinformować Fundację o ciąży (pisząc na rejestracja@dkms.pl i podając planowaną datę porodu). W obu przypadkach na czas ciąży i 6 miesięcy po porodzie zakładana jest blokada, która powoduje, że w tym czasie kobieta nie jest brana pod uwagę podczas poszukiwań. Po upływie tego czasu blokada zostaje automatycznie zdjęta.
Jak długo trwa proces badań kontrolnych w przypadku stwierdzenia zgodności pomiędzy
Pacjentem a Dawcą?
Od momentu stwierdzenia zgodności pomiędzy Pacjentem a Dawcą (po wykonaniu typizacji potwierdzającej, tj. bezpośredniego porównania próbek krwi Dawcy i Pacjenta) Dawcy) do momentu oddania komórek macierzystych lub szpiku kostnego może minąć od jednego do trzech miesięcy. Zależy to od stanu zdrowia Pacjenta. W trakcie badań nastąpi wykluczenie wszelkich zagrożeń zdrowotnych ze strony Dawcy (np.
najistotniejsze choroby zakaźne).
Czy potencjalny Dawca może zrezygnować z zostania Dawcą?
Istnieją powody osobiste oraz inne, które mogą skłonić potencjalnego Dawcę do wycofania się, nawet na krótko przed przystąpieniem do zadeklarowanego dawstwa. W takich przypadkach oczywiście szanujemy decyzję Dawcy. Nie jest to dla nas łatwe, tym bardziej, że udało już się znaleźć „genetycznego bliźniaka”. Może to dramatycznie pogorszyć sytuację chorego, a nawet doprowadzić do jego śmierci. Gdy dochodzi do cofnięcia zgody na krótko przed właściwym przeszczepieniem, Pacjent jest już w fazie przygotowywania do przeszczepienia, której nie da się cofnąć. Jeśli w tym czasie nie nastąpi przeszczepienie komórek macierzystych, Pacjent może umrzeć. Dlatego decyzja o rezygnacji powinna być podejmowana świadomie i z należytą rozwagą i być podyktowana jedynie bezwzględną koniecznością (np. przyczynami zdrowotnymi, ważnymi zdarzeniami rodzinnymi).
Czy Dawca może sam wybrać metodę pobrania komórek macierzystych?
O metodzie pobrania zawsze dycyduje lekarz prowadzacy Pacjenta. Wybór metody jest uzależniony m. in. od stanu zdrowia Biorcy i choroby, na którą cierpi. W konkretnych przypadkach ze względów medycznych preferowane lub eliminowane są określone sposoby pobrań. W miarę możliwości uwzględniane są indywidualne preferencje Dawcy, jednak powinien być on przygotowany na obie metody.
Czy Dawca po pobraniu szpiku kostnego lub komórek macierzystych może odczuwać dolegliwości?
Dolegliwości w przypadku pobrania szpiku kostnego są głównie wynikiem punkcji szpiku. Bóle występują z reguły bezpośrednio po pobraniu i mogą się znacznie wahać – zarówno pod względem czasu trwania, jak i intensywności (często opisywane jest uczucie zbliżone od uderzenia o krawędź stołu). Zazwyczaj ustępują po kilku dniach.W przypadku pobrania komórek macierzystych z krwi obwodowej dochodzi do stymulacji komórek macierzystych przez czynnik wzrostu G-CSF, który występuje również naturalnie w organiźmie również w innych sytuacjach, np. podczas infekcji. W związku z tym występować mogą symptomy grypopodobne. Zażycie środka przeciwbólowego eliminuje je w skuteczny sposób.
Jeśli Dawca odda komórki macierzyste, to kiedyś może mu ich zabraknąć?
Organizm odbudowuje komórki macierzyste w ciągu dwóch tygodni. Proces ten jest podobny do pobierania krwi i nie prowadzi do trwałej utraty komórek macierzystych.
Termin:
8-9 listopada
godz. 12.00-18.00
Miejsce:
Plac Miejski przy galerii Brama Mazur
